Diễn đàn cây thuốc nam

Việc bảo tồn giá trị của những loại cây thuốc Nam có thể không khó, nhưng việc phát huy giá trị của cây thuốc Nam vào đời sống thực tế có thể trở thành một vấn đề khó và nan giải, bởi ba lý do chính: (a) Đạo đức kinh doanh; (b) Cách trồng và bảo quản; (c) Trách nhiệm xã hội của người sản xuất và người kinh doanh.
1/ Đạo đức kinh doanh
Hiện nay, vẫn còn tồn đọng những vấn đề liên quan đến đạo đức kinh doanh bao gồm: Vấn đề thuốc Nam giả, không trung thực trong sản xuất và quảng cáo quá sự thật về công dụng của thuốc.
(*) Vấn đề thuốc Nam giả
Theo Tổ chức y tế thế giới (WHO), thuốc giả là sản phẩm sản xuất với hàm ý cố tình gian lận trong việc nhận dạng thuốc và/hoặc nguồn gốc của thuốc. (Nguyễn Phước Bích Ngọc và cộng sự, 2018)
Hiện nay có hai hình thức phổ biến của cây thuốc Nam giả đó là: Cây thuốc Nam giả dạng thô và cây thuốc Nam giả đã qua chế biến.
Có rất nhiều loại cây thuốc Nam quý hiếm, khó có thể khai thác với số lượng lớn. Tuy nhiên, trên thị trường lại có thể bày bán với số lượng lớn và tràn lan. Nhiều người bán thuốc Nam đã thực hiện hành vi trộn lẫn giữa thuốc Nam thật và thuốc Nam giả, nhằm trục lợi kinh tế cho mình. Đối với cây thuốc Nam ở dạng thô, có thể bị trộn lẫn giữa cây thuốc Nam thật và cây thuốc giả (cùng họ hoặc trông giống thuốc thật), nhưng không phát huy công dụng, hơn nữa tích tụ lại có thể giây biến chứng cho cơ thể. Thậm chí, đối với cây thuốc Nam khi đã qua chế biến lại càng trở nên khó phân biệt là thật hay là giả hơn nữa. Khi đó, người tiêu dùng mà không có khả năng phân biệt giữa cây thuốc Nam thật và cây thuốc Nam giả sẽ phải chịu thiệt hại cả về kinh tế lẫn sức khỏe và như dân gian thường gọi là “tiền mất, tật mang”.
Như theo một bài báo được đăng trên trang tuoitre.vn với tiêu đề “Thuốc Nam, thuốc tự chế bán tràn lan” có nêu: Nhiều cây thuốc, loại thuốc viên tự chế mà không rõ nguồn gốc được bán tràn lan ở các khu du lịch ở vùng Tây Nam Bộ. Có rất nhiều loại thuốc Nam giả, thậm chí trà trộn cả thành phần thuốc Tân dược được bày bán với một mức giá rẻ. Bên cạnh đó, cho dù không phải vấn đề thuốc giả, đó có thể là dược liệu thật nhưng khâu xử lý không đảm bảo tiêu chuẩn vệ sinh cũng gây ra mầm bệnh cho người sử dụng. (Đức Vịnh, 2015)
(*) Không trung thực trong sản xuất
Trong quá trình sản xuất dược phẩm từ cây thuốc Nam, nhiều đơn vị thể hiện sự không trung thực trong sản xuất, bằng cách trộn lẫn những thành phẩm thuốc giả vào để giảm thiểu chi phí và tăng thêm lợi nhuận. Bên cạnh đó, khâu đảm bảo quy chuẩn về an toàn vệ sinh, kiểm định nghiêm ngặt về quá trình sản xuất cũng là một trong những yếu tố cần đảm bảo tính trung thực.
Vì vậy để đảm bảo tính trung thực trong sản xuất, trước tiên người sản xuất cần có tinh thần đạo đức trong kinh doanh, đảm bảo cam kết sản xuất và buôn bán thuốc hoàn toàn không pha trộn những thành phần dược tính khác. Bên cạnh đó, các cơ quan quản lý cần có sự kiểm soát nghiêm ngặt đối với các cơ sở sản xuất.
(*) Quảng cáo quá sự thật về công dụng của sản phẩm
Bên cạnh vấn nạn thuốc Nam giả, hay không trung thực trong sản xuất, việc quảng cáo quá sự thật về công dụng sản phẩm cũng trở thành nguyên nhân tạo cơ hội cho thuốc Nam không chất lượng đến rộng rãi với người tiêu dùng.
Trên trang web Tạp chí tài chính – cơ quan thông tin của Bộ tài chính có nêu: Quảng cáo là một lĩnh vực không thể thiếu trong hoạt động kinh doanh. Tuy nhiên, việc quảng cáo quá sự thật là vi phạm đạo đức trong kinh doanh. Theo đó, có 7 hành vi quảng cáo được coi là vi phạm đạo đức trong kinh doanh. Một trong những hành vi đó là: việc phóng đại, thổi phồng sản phẩm vượt quá mức hợp lý, có thể tạo nên trào lưu, hay cả chủ nghĩa tiêu dùng sản phẩm đó, không đưa được lý do chính đáng mua sản phẩm đó, hay chứng minh được ưu thế sản phẩm đó so với sản phẩm khác. (Trần Thị Tuyết Nhi, 2019)
Như vậy, việc quảng cáo quá sự thật về công dụng của thuốc Nam có thể trở thành một rào cản trong trong việc bảo tồn và phát huy giá trị của cây thuốc cần được lưu tâm. Để cây thuốc Nam phát huy tính đúng đắn, thì việc quảng cáo cần đảm đúng tiêu chuẩn và mang tính tích cực, độ chính xác và có tính truyền cảm hứng.
2/ Cách trồng và bảo quản
Bên cạnh vấn đề đạo đức trong kinh doanh, kỹ thuật trồng cây thuốc Nam và bảo bảo đúng cách là vấn đề rất cần được lưu tâm để bảo tồn và phát huy giá trị cây thuốc. Đối với cây thuốc Nam kỹ thuật trồng và sơ chế kết hợp với thu hoạch, chế biến, bảo quản và kiểm tra giống sẽ tạo nên một thành phẩm tốt và đạt năng suất cao. Khi lượng sản xuất càng nhiều, chi phí giảm xuống thì giá thành sản phẩm cũng giảm theo.
Với cách trồng, trước tiên cần đảm bảo đất trồng là tốt và hạt giống/cây giống đạt chuẩn chất lượng. Trong quá trình gieo trồng và chăm sóc cũng cần được thực hiện đúng tiêu chuẩn và thường xuyên theo dõi, cung cấp đủ nước và ánh sáng cho cây trồng.
Với việc bảo quản, sau khi thu hoạch và sơ chế dược liệu cần được bảo quản đúng quy chuẩn an toàn vệ sinh thực phẩm. Đối với mỗi loại sản phẩm sơ chế theo dạng làm khô hay đặc chế thì cần có cách bảo quản phù hợp, tránh nấm mốc, hay với điều kiện nhiệt độ không hợp lý gây nên hư hại hoặc sản phẩm bị biến chất.
3/ Trách nhiệm xã hội của người sản xuất và người kinh doanh.
Trách nhiệm xã hội (Social Responsibility) đó là bên cạnh người sản xuất hay người kinh doanh tối đa hóa giá trị lợi nhuận, thì cần phải có hành động tích cực mang lại lợi ích cho xã hội. Đối với người làm cây thuốc Nam và các nhà thuốc Nam, trách nhiệm xã hội ở đây thể hiện thông qua hành động thực hiện việc sản xuất và tiêu thụ sản phẩm rõ nguồn gốc, đúng quy chuẩn và đảm bảo an toàn vệ sinh. Đối với nhà thuốc Nam, phân phối sản phẩm cần đảm bảo đúng sự thật và chất lượng để đem lại những giá trị to lớn về mặt sức khỏe toàn dân.
Như vậy, qua nhiều thời đại khác nhau, cây thuốc Nam vô hình trung tồn tại và phát triển theo lẽ tự nhiên, trở thành cây thuốc bản địa với những giá trị và công dụng vẫn còn cần nhiều sự khám phá. Qua đó cũng cho chúng ta một cái nhìn xuyên xuốt về vai trò và giá trị của cây thuốc Nam ở Việt Nam. Chính phủ ta đã thể hiện sự rõ sự quan tâm đến cây thuốc Nam thông qua hành động, ban hành chính sách và pháp luật. Song, để cây thuốc Nam thực sự phát huy những giá trị tốt đẹp cần có sự chung tay của toàn đảng, toàn dân và toàn doanh nghiệp trong lĩnh vực dược phẩm với một trách nhiệm xã hội cao, để đưa cây thuốc Nam ngày càng phát triển đến bạn bè
Ts. Nguyễn Văn Thắng
Đại học Thủ Đô

• Chủ đề này đã được điều chỉnh 4 năm, 1 tháng trước bởi  admin.