Diễn đàn cây thuốc nam

Trồng cây dược liệu là một trong những tiềm năng của tỉnh Yên Bái. Để thúc đẩy giá trị từ cây dược liệu, góp phần nâng cao thu nhập cho người dân, Yên Bái sẽ tiếp tục triển khai các chính sách nhằm thu hút các nhà đầu tư, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đẩy mạnh thâm canh tăng năng suất đối với những loài cây dược liệu giá trị kinh tế cao.
Yên Bái xác định phát triển cây dược liệu là chủ trương, định hướng lớn của Đảng và Chính phủ, đồng thời là nhiệm vụ quan trọng trong việc bảo vệ và phát triển rừng, gia tăng giá trị từ rừng, tăng thu nhập cho người dân sống từ rừng. Với lợi thế là tỉnh có nguồn cây thuốc tự nhiên phong phú và đa dạng về chủng loại, đất đai và khí hậu phù hợp với nhiều loài cây trồng, cây dược liệu là nhóm có nhiều lợi thế đặc biệt để phát triển trên địa bàn tỉnh.
Hiện nay, Yên Bái đã hình thành được một số vùng cây dược liệu lớn như: cây thảo quả có diện tích khoảng 1.260 ha, diện tích quế trên 70.000 ha, sơn tra trên 8.000 ha. Việc trồng, chế biến, khai thác và phát triển cây dược liệu gắn với việc bảo vệ và phát triển rừng đã góp phần chữa bệnh, nâng cao thu nhập và cải thiện đời sống cho người dân, đặc biệt là đồng bào vùng dân tộc sống ở vùng sâu vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn.
Với tiềm năng sẵn có, Yên Bái đã ban hành nhiều kế hoạch, quyết định,…để không ngừng tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển cây dược liệu. Trong đó, địa phương đã có kế hoạch hành động số 111/KH-UBND ngày 21/10/2013 về phát triển y, dược cổ truyền Việt Nam trên địa bàn tỉnh Yên Bái đến năm 2020; quyết định số 992/QĐ-UBND ngày 10/6/2015 phê duyệt Đề án tái cơ cấu ngành nông nghiệp tỉnh Yên Bái giai đoạn 2015-2020, trong đó cơ cấu lại ngành lâm nghiệp theo hướng nâng cao giá trị gia tăng và phát triển bền vững và xác định phát triển cây dược liệu gắn liền với phát triển và bảo vệ rừng để nâng cao thu nhập cho người dân,…
Tuy vậy, theo đánh giá của UBND tỉnh Yên Bái, mặc dù thời gian qua, Yên Bái đã có nhiều cơ chế chính sách khuyến khích đầu tư phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh nhưng hiện địa phương vẫn còn gặp nhiều khó khăn. Trong đó, có thể kể đến, cây dược liệu yêu cầu về vốn đầu tư ban đầu, đặc biệt là nguồn giống tương đối cao so với nhiều cây trồng khác. Trong khi đó đa số người dân có điều kiện kinh tế còn nhiều hạn chế nên chưa đáp ứng được yêu cầu cho việc mở rộng và phát triển sản xuất.
Thêm vào đó, hệ thống cơ sở nhân ươm sản xuất giống, cơ sở thu gom, sơ chế sản phẩm còn thiếu, chưa đáp ứng được yêu cầu của sản xuất với quy mô lớn, tập trung. Đồng thời, khi sản xuất dược liệu hàng hóa với quy mô lớn cần thiết phải áp dụng các quy trình kỹ thuật về trồng trọt và thu hái sản phẩm, có như vậy chất lượng và hiệu quả của cây dược liệu mới tăng lên, tuy nhiên hầu hết người trồng cây dược liệu đều là bà con các dân tộc thiểu số, khả năng tiếp thu kỹ thuật mới không đồng đều và còn nhiều hạn chế nên khó khăn cho việc mở rộng phát triển các cây trồng mới có yêu cầu kỹ thuật cao hơn.

Giáo sư Chu Quốc Trường và các chuyên gia Đông y thăm quan khảo sát vùng trồng cây thuốc tại xã Mậu Đông- Huyện Văn Yên

Cũng theo UBND tỉnh Yên Bái, hiện nay, thị trường tiêu thụ cây dược liệu thường phụ thuộc nhiều vào các cơ sở thu gom, sơ chế và chế biến. Trong khi đó, các cơ sở này trên địa bàn tỉnh còn ít và hạn chế về sản lượng và chủng loại thu mua. Nhiều chủng loại dược liệu có thế mạnh của tỉnh vẫn phụ thuộc vào thị trường tự do với các đầu mối thu gom nhỏ lẻ và thị trường bên ngoài tỉnh là chủ yếu. Chính vì vậy, giá cả, chủng loại và sản lượng tiêu thụ dược liệu trên địa bàn tỉnh còn tiềm ẩn nhiều nguy cơ không ổn định.
Đi cùng với đó, mặc dù được sự quan tâm của các cấp chính quyền cùng với việc người dân trong tỉnh đã có kinh nghiệm, tập quán sản xuất một số cây dược liệu từ khâu trồng, chăm sóc, bảo vệ, khai thác và tiêu thụ sản phẩm, nhưng phát triển cây dược liệu trên địa bàn tỉnh còn gặp không ít khó khăn khi quy mô sản xuất còn manh mún, nhỏ lẻ, chưa theo quy hoạch. Việc phát triển cây dược liệu còn tự phát, việc trồng và chăm sóc chưa đúng theo quy trình tiêu chuẩn kỹ thuật.
Nhằm phát huy tiềm năng và thế mạnh của cây dược liệu đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, UBND tỉnh Yên Bái cho biết, địa phương sẽ ban hành các chính sách phù hợp để nhằm hỗ trợ đầu tư cho khoa học – công nghệ, công tác tổ chức sản xuất và tiêu thụ sản phẩm. Từ đây, nhằm nâng cao năng suất, chất lượng sản phẩm từ khâu trồng trọt, thu hái và chế biến sản phẩm, từng bước tạo đầu ra ổn định trên thị trường.
Bên cạnh đó, địa phương sẽ tiếp tục triển khai các chính sách nhằm thu hút các nhà đầu tư, doanh nghiệp, hợp tác xã và người dân đẩy mạnh thâm canh tăng năng suất đối với những loài cây dược liệu giá trị kinh tế cao. Qua đó, góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế trên đơn vị diện tích, đồng thời, tiếp tục trồng bổ sung, cải tạo, trồng thay thế các diện tích cây dược liệu hàng năm đã thu hoạch để duy trì ổn định diện tích, sản lượng.

Nhận thấy cây dược liệu có chủng loại đa dạng, đa số đều có thể tự để giống hoặc nhân nhanh trong tự nhiên, tuy nhiên khi triển khai phát triển với quy mô và diện tích lớn, nhu cầu về giống cây dược liệu sẽ tăng lên và các phương thức nhân giống hiện tại của người dân sẽ không đáp ứng đủ nhu cầu cho sản xuất, chính vì vậy, theo UBND tỉnh Yên Bái, cần tăng cường việc kiểm soát nguồn giống đầu vào trong sản xuất và xác định đây là yếu tố quyết định đến năng suất, chất lượng sản phẩm dược liệu.

Cũng theo UBND tỉnh Yên Bái, để phát triển cây dược liệu, địa phương sẽ chú trọng đến việc áp dụng các tiến bộ kỹ thuật trong sản xuất giống, chăm sóc, thu hái và bảo quản, nâng cao chất lượng chế biến theo các tiêu chuẩn đã được Bộ Y tế ban hành. Đồng thời, xây dựng các mô hình ứng dụng các công nghệ mới, tiên tiến trong sản xuất; tăng cường hướng dẫn người sản xuất thực hiện đúng quy trình kỹ thuật về canh tác, thu hái, bảo quản để duy trì và nâng cao sản xuất, chất lượng sản phẩm. Ngoài ra, xây dựng vùng cây dược liệu phát triển ổn định, lâu dài để góp phần nâng cao giá trị kinh tế trên đơn vị diện tích, tăng thu nhập và giúp người dân có đời sống ổn định và có thu nhập thường xuyên từ trồng dược liệu.

Đặc biệt, để việc tiêu thụ sản phẩm cây dược liệu được hiệu quả, bền vững, UBND tỉnh Yên Bái cho biết, địa phương sẽ thực hiện tiêu thụ sản phẩm qua các kênh như: các tổ chức kinh tế là các công ty kinh doanh dược liệu; các công ty thương mại có hợp đồng, bao tiêu sản phẩm. Đây được xem là những hình thức mang lại hiệu quả kinh tế cao cho vùng phát triển dược liệu tập trung.